Kỹ thuật làm chuồng trại nuôi dê
Dê được biết tới là loại gia súc dễ nuôi, ít bị bệnh và đem lại hiệu quả kinh tế cao, tuy nhiên khả năng sản xuất của dê phụ thuộc rất lớn vào điều kiện môi trường sống trong đó có yếu tố chuồng trại, đặc biệt đối với các giống dê cao sản.
Khi xây dựng chuồng trại nuôi dê bà con sẽ phải bỏ ra một khoản chi phí thấp hơn so với làm chuồng trại chăn nuôi các loại gia súc khác. Tuy nhiên trong khâu làm chuồng trại cũng phải đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật cơ bản như sau:
Chuồng nuôi phải giảm được sự bất lợi của thời tiết.
Tránh được các rủi ro do trộm cắp.
Quản lý và cải thiện được năng suất chăn nuôi.
Không gây phiền phức cho xã hội do dê phá phách.
Đảm bảo môi trường xung quanh không bị ô nhiễm…
Vị trí làm chuồng trại nuôi dê
Do đặc tính dê thích sống ở những nơi cao ráo, thoáng mát do đó mà chuồng trại phải đáp ứng các yêu cầu trên. Hướng chuồng bà con nên xây dựng ở hướng Đông và Đông Nam để đảm bảo chuồng trại ấm áp vào mùa Đông và thoáng mát vào mùa Hè.
Tùy vào điều kiện đất đai, bãi chăn thả, quy mô bầy đàn để chọn vị trí xây dựng chuồng trại cho thích hợp. Lưu ý chuồng nuôi không nên xây dựng quá gần nhà vì sẽ làm ô nhiễm môi trường sống của gia đình hoặc không quá xa nhà vì sẽ khó chăm sóc và quản lý đàn dê.
Vật liệu làm chuồng dê
Có thể sử dụng vật liệu dễ kiếm hoặc rẻ tiền
Do đặc điểm cấu trúc của chuồng nuôi dê khá đơn giản nên vật liệu bà con có thể sử dụng rất dễ kiếm hoặc mua rẻ tiền như:
Gỗ tận dụng, tre, nứa, tầm vông, thân cây dừa, thân cây cau…
Các loại lá tranh, dừa nước, ngói….đều có thể làm nguyên liệu để lợp mái.
Các kiểu chuồng trại nuôi dê phổ biến hiện nay
Mặt cắt và kích thước chuẩn chuồng trại nuôi dê
Mặt cắt và kích thước chuẩn chuồng trại nuôi dê
Hiện nay ở nước ta chuồng nuôi dê được thiết kế dựa theo địa hình hoặc quy mô bầy đàn nên có đa dạng các kiểu chuồng như:
Chuồng riêng lẻ hay còn gọi là chuồng đơn.
Chuồng sàn có chia ngăn.
Chuồng sàn không chia ngăn.
Chuồng trệt không chia ngăn.
Chuồng nhốt chung trong một khu rào.
Ở một số địa phương hiện nay bà con nông dân thường xây dựng chuồng nuôi dê 2 dạng phổ biến nhất là Chuồng sàn có chia ngăn và Chuồng sàn không chia ngăn.
Chuồng sàn có chia ngăn áp dụng cho hình thức chăn nuôi dê lấy sữa, dê hậu bị và dê con.
Chuồng sàn không chia ngăn áp dụng cho chăn nuôi dê lấy thịt.
Các bộ phận chi tiết của chuồng nuôi dê
Sàn chuồng
Bà con cũng cần lưu ý đến chuồng trại trong chăn nuôi dê
các thanh lót chuồng phải có khe hở
Sàn chuồng chính là nơi sinh hoạt chính hàng ngày của dê nên bà con cần phải sử dụng các vật liệu cứng bền như gỗ và làm sàn cao hơn mặt đất khoảng 40 – 60cm.
Các thanh lót chuồng phải được làm đều nhẵn và thẳng, có khe hở chỉ rộng khoảng 1,2 – 1,5cm bảo đảm cho phân và nước thải dê lọt xuống, không nên làm khe hở quá rộng vì sẽ làm cho dê bị kẹt chân.
Vách ngăn và cửa
Vách ngăn được làm ra với mục đích cố định vị trí của dê, vật liệu làm vách ngăn cũng giống như vật liệu làm sàn như gỗ, tre…
Kích thước giữa các thanh vách cách nhau từ 8 – 15cm, có độ cao từ mặt sàn lên 1,2 – 1,5m.
Ngăn nuôi dê đực cần làm chắc chắn hơn so với dê cái.
Cửa chuồng
Chuồng sàn chia ngăn cửa không cần làm rộng quá mà chỉ cần đủ để cho dê đi ra, đi vào dễ dàng với khoảng cách 35 – 40cm, chiều cao khoảng 1m, cửa chuồng nên làm chắc chắn và dễ thao tác.
Mái lợp
Bà con có thể làm mái lợp chuồng dựa theo điều kiện khu vực địa hình hoặc quy mô đàn dê, chuồng có thể lợp 1 mái hoặc 2 mái, mái ngắn hoặc mái dài tùy theo quy mô chuồng trại nhưng phải đảm bảo che chắn tốt cho đàn dê.
Nền đất
Nền đất phía dưới sàn chuồng bà con nên làm cao hơn bề mặt tự nhiên khoảng 0,3m, nền đất nên được nện chặt hoặc có điều kiện kinh tế bà con có thể làm nền bằng xi măng hoặc lót gạch.
Máng ăn và máng uống
Đối với máng thức ăn thô bà con nên treo bên ngoài vách ngăn với chiều cao vừa tầm cho từng loại dê khoảng 35 – 50cm và có chỗ đủ cho dê có thể đưa đầu ra ngoài dễ dàng. Kích thước máng đáy khoảng 20 – 30cm, thành bên ngoài khoảng 30 – 40cm, thành bên trong khoảng 20 – 30cm và chiều dài tùy thuộc vào từng kiểu chuồng mà bà con xây dựng.
Đối với máng thức ăn tinh bà con nên dùng gỗ ván hoặc xô chậu nhưng phải thật chắc chắn để dê không phá phách được.
Máng uống bà con có thể sử dụng xô, chậu gắn chặt vào vách chuồng để cung cấp nước uống cho dê hoặc bà con có thể đựng nước trong một cái lu lớn để ở ngoài sân chơi cho dê uống khi vận động.
Chuồng sàn không chia ngăn
Kiểu chuồng không chia ngăn được làm phổ biến cho hình thức chăn nuôi dê thịt. Khi xây dựng kiểu chuồng này giúp tiết kiệm được chi phí đầu tư, bà con chỉ cần làm cửa chuồng rộng đủ để cho toàn bộ đàn dê có thể ra vào dễ dàng là được.
Máng ăn có thể đặt chạy dài theo mái lợp. Nước uống có thể đặt ở cửa và sân chơi.
Kiểu chuồng này cũng có thể áp dụng đối với dê sữa nhưng bà con cần phải buộc dây cố định vào mỗi con dê. Tuy nhiên đối với nhưng con dê con mới sinh ra bà con cần phải làm vách ngăn riêng cho chúng để tránh hao hụt đối với dê con.
Chuồng úm dê con
Giúp tăng hiệu quả trong việc chăn nuôi dê bà con cần phải làm chuồng úm dê con để đảm bảo sức khỏe và tỷ lệ nuôi sống dê con một cách tốt nhất. Chuồng úm dê con phải đảm bảo các yêu cầu như sạch sẽ, ấm áp khi trời lạnh và mát mẻ khi trời nắng nóng.
Kích thước chuồng úm dê con có chiều dài 0,8 – 1,2m, rộng 0,6 – 0,8m, cao 0,6 – 0,8m. Quanh chuồng úm bà con có thể làm thêm rèm che để che chắn cho dê con tốt nhất, chuồng úm được xây dựng chủ yếu để chăm sóc cho dê mới sinh.
